ŻYWIENIE KOBIETY CIĘŻARNEJ I SUPLEMENTACJA WITAMINOWA.
Racjonalne odżywianie w ciąży jest niezwykle istotnym czynnikiem warunkującym prawidłowy rozwój płodu oraz stan zdrowia matki. W populacji kobiet z przed ciążowym BMI <19,8 (niedowaga) przyrost masy ciała w ciąży może wynieść 12,5-18 kg; z przed ciążowym BMI od 19,8 do 26 (prawidłowa masa ciała) przyrost masy ciała może wynieść 11,5-16 kg; z przed ciążowym BMI 26-29 (nadwaga) przyrost masy ciała może wynieść 7-11,5 kg; z przed ciążowym BMI >29 (otyłość) przyrost masy ciała nie powinien przekraczać 7 kg w przebiegu ciąży.
Dobowe zapotrzebowanie energetyczne kobiety ciężarnej powinno wynosić od 2200 do 2500kcal/dobę, a w połogu 3000 kcal/dobę. Ogólna wartość energetyczna codziennej diety w odniesieniu do stanu z przed ciąży nie musi ulec zmianie w I trymestrze ciąży, natomiast w II i III trymestrze powinna być zwiększona o około 300 kcal/dobę.
Zaleca się spożywanie produktów, które są źródłem węglowodanów złożonych (kasze, pieczywo razowe, makarony, ryż, warzywa; tłuszczu zawierającego głownie wielonienasycone kwasy tłuszczowe – kwas linolowy, linolenowy, dezoksyheksaenowy (oleje sojowy, kukurydziany, słonecznikowy, oliwa z oliwek, orzechy, ryby morskie); białek głownie pochodzenia zwierzęcego (mięso i jego przetwory, ryby, jaja i produkty mleczne). Produkty zbożowe dostarczają białka o niższej wartości odżywczej. Nie ma uzasadnienia ograniczanie podaży soli kuchennej w diecie, jeśli nie występuje nadciśnienie tętnicze.
Ciężarna powinna wypijać dziennie minimum 2 litry płynów, w tym około 1 litr mleka. Istotne jest także dostateczne zaopatrzenie ciężarnej w minerały i witaminy. Przy niedostatecznym zaopatrzeniu w kwas foliowy, jod, żelazo i cynk może dochodzić do zaburzeń rozwoju płodu. Substancje te zawarte są w normalnym pożywieniu, jednakże występują znaczne różnice w ich występowaniu, jak na przykład w obszarach z niedoborem jodu konieczne jest stosowanie jodowanej soli kuchennej. Ponadto każda ciężarna w Polsce powinna otrzymywać 150-200 μg/ dobę jodu w formie tabletkowej. Od 13 tygodnia ciąż zalecane jest stosowanie 25 mg żelaza. Dodatkowe zapotrzebowanie na wapń może być pokryte przez zwiększoną ilość spożwanego mleka lub jego przetworów z tzw. pełnej objętości, tj. bez usuwania serwatki.
Zaleca się spożywanie preparatów kwasu foliowego w ilości 0,4 mg/dobę w okresie przedkoncepcyjnym. U kobiet, które urodził w przeszłości dziecko z wadą cewy nerwowej dawka ta powinna wynieść 4 mg/dobę
Suplementacja witaminowo-mineralna powinna podlegać indywidualizacji i zmianom w zależności od nawyków żywieniowych i przynależności do grupy ryzyka. Nie ma naukowych dowodów wskazujących na bezwzględną potrzebę podawania ciężarnym witamin, substancji mineralnych i mikroelementów. Uwzględniają jednak fakt, że zapotrzebowanie na te substancje znacznie w ciąży wzrasta, wydaje się zasadne stosowanie w II i III trymestrze ciąży preparatów wielowitaminowych, zawierających między innymi: żelazo i jod oraz także minerał i mikroelementy takie jak cynk, miedź magnez, mangan, selen i molibden.
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Nie zalecana jest aktywność prowadząca do przegrzania organizmu matki (hipertermia) takie jak korzystanie z sauny, ekstremalny wysiłek fizyczny. Nie wskazana jest również aktywność obarczona dużym ryzykiem urazów, np. : narty, surfing, jazda konna, jazda na rolkach i łyżwach, itp.
Chociaż poziom aktywności fizycznej w ciąży niepowikłanej musi ulegać obniżeniu w umiarkowanych ilościach jest jednak wskazana.
Główne zagrożenie związane z wysiłkiem fizycznym polega na podwyższeniu ryzyka porodu przedwczesnego. Dlatego w przypadkach wystąpienia objawów poronienia zagrażającego lub należy ograniczyć wysiłek fizyczny
Prawdopodobnie podróżowanie podczas ciąży nie ma istotnego wpływu na jej przebieg. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, iż w przypadku wystąpienia urazów mechanicznych niekorzystne skutki dla organizmu mogą być znaczące. Podczas długotrwałej podroży konieczna jest możliwość zmiany pozycji ciała oraz krótkich przerw. Czynnikiem niekorzystnym, szczególnie w przypadku długotrwałych podroży mogą być mikro urazy, wibracje. Nie zaleca się podroży do krajów tropikalnych, ze względu na wysoką temperaturę zewnętrzną oraz możliwości zakażeń nietypowymi patogenami. Pacjentkę wybierającą się w długą podroż samolotem należy poinformować o konieczności zastosowania leków wspomagających układ krążenia (zmniejszających zastój w naczyniach żylnych) lub specjalnych pończoch uciskowych. W czasie podroży samochodem zalecane jest zapinanie pasów bezpieczeństwa.
Ciężarnym w końcowych tygodniach ciąży należy odradzić dłuższe podróże, ze względu na możliwość wystąpienia porodu. Przed planowaną podrożą po 32 t.c. pacjentka powinna upewnić się, czy zostanie wpuszczona na pokład samolotu.
ŻYCIE SEKSUALNE
Ciąża o przebiegu prawidłowym nie stanowi przeciwwskazania do aktywności seksualnej. W przypadku infekcji w drogach rodnych lub moczowych kontakty seksualne mogą zwiększać ryzyko poronienia, przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego i porodu przedwczesnego. Podobne ryzyko mogą nieść ze sobą zbliżenia w przypadku niewydolności szyjki macicy, łożyska przodującego, poronienia zagrażającego i zagrażającego porodu przedwczesnego, ciąży mnogiej.
SZKOŁA RODZENIA
Zadaniem szkoły rodzenia jest działanie w okresie ciąży sprzyjające utrzymaniu dobrostanu psychofizycznego ciężarnej, rodzącej, rodziny. Zadanie to powinno być realizowane poprzez edukację przygotowującą przyszłą matkę i ojca do porodu , połogu i opieki nad noworodkiem.
Lekarz kwalifikujący ciężarną do szkoły rodzenia bierze pod uwagę względne i bezwzględne przeciwwskazania do ćwiczeń w okresie ciąży. W czasie zajęć teoretycznych ciężarna wraz z ojcem dziecka powinna poznać mechanizm porodu, zasady opieki poporodowej, zaznajomić się z okresem karmienia, antykoncepcją po porodzie. W czasie zajęć praktycznych stosować gimnastykę ogólno-usprawniającą, poznać pozycje relaksacyjne, sposoby oddychania w rożnych okresach porodu, zasady parcia, poznać zasady pielęgnacji noworodka (bezpieczne chwyty noworodka, kąpiel, układanie noworodka itp.). Ponadto powinna zaznajomić się z salą porodową w której będzie odbywać poród.
NOTA PRAWNA Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.