Jak często należy wykonywać badanie krwi i moczu?
Badanie krwi i moczu mogą dostarczyć lekarzowi cennych informacji o naszym zdrowiu. Podstawowe badania przesiewowe powinno się wykonywać co najmniej raz w roku. W przypadku częstych lub przewlekłych chorób zdecydowanie częściej. Rutynowo wykonuje się morfologię, rozmaz krwi obwodowej, poziom glukozy na czczo, profil lipidowy i badanie ogólne moczu. Lekarz dodatkowo może zlecić ocenę poziomów mocznika i kreatyniny dla oceny funkcji nerek; bilirubiny i enzymów wątrobowych dla oceny czynności wątroby czy poziomu elektrolitów.
Czy częstotliwość tych badań zależy od wieku pacjenta?
Zdecydowanie tak. Osobom starszym zwykle bardziej obciążonym zaleca się wykonywanie omawianych badań częściej z poszerzeniem zakresu badań pod kątem konkretnych schorzeń.
Gdzie wykonywać powyższe badania?
Badania można wykonać w przygotowanym do tego laboratorium. Placówka NZOZ Klinika Promienista przesiewowe badania krwi (morfologia) i badanie ogólne moczu wykonuje na miejscu a wyniki są dostępne dla Pacjenta już w ciągu 10 minut.
Czy potrzebne jest skierowanie od lekarza, by móc wykonać badanie krwi i moczu nieodpłatnie?
Badania takie w naszej placówce wykonywane są odpłatnie i wówczas nie jest wymagane skierowanie. Jeśli jednak zależy nam na wykonaniu takich badań bezpłatnie, wówczas powinniśmy udać się do placówki, która w tym zakresie realizuje kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Pod jakim kątem można wykonać badanie krwi (typy badania)?
Badając krew, oprócz ogólnej morfologii warto wziąć pod uwagę również biochemię krwi czy rozmaz.
Cenne informacje co do układu krzepnięcia dają wyniki badań koaguologicznych.
Ocena hormonów, witamin czy enzymów pokazać mogą funkcje metaboliczne i wydzielnicze np. w chorobach tarczycy czy marskości wątroby.
W celu uzyskania informacji o obecności w organizmie stanu zapalnego wykonujemy badania OB i CRP. Poziomy immuglobulin mogą świadczyć o poziomie odporności na różne infekcje, a także rozróżnić rodzaj infekcji lub ocenić jej zaawansowanie.
Badania wysokospecjalistyczne mogą również określić genetyczne skłonności do zakrzepów czy rodzinnego występowania chorób; a nawet genetyczne przyczyny niepłodności czy ocenę DNA płodu w krwi matki.
Jak przygotować się do badania krwi i moczu aby uniknąć zafałszowania wyników
Istotnym elementem jest odpowiednia dieta. Próbka do badań powinna zostać pobrana na czczo, najlepiej w godzinach porannych, gdy upłynie minimum 12 godzin od ostatniego posiłku. Spożycie posiłku przed badaniem może zaburzyć wyniki poprzez wchłanianie się pewnych składników z pożywienia. Nie mniej istotnym jest zachowanie najwyższej staranności w pobieraniu i dostarczeniu materiału do badania.
Na które wskaźniki w badaniu krwi powinny zwracać szczególną uwagę kobiety (opis przykładowych parametrów)? Jak je czytać?Co oznacza podwyższony/obniżony ich poziom?
Tak naprawdę parametrów jest wiele. Poziom estrogenów czy FSH stanowi wykładnik funkcji jajników; a BHCG wykonujemy głównie w ocenie ciąży. Cenne jest określanie np. markerów rodzinnego występowania nowotworów piersi i jajnika jakimi są mutacje w genach BRCA1 i 2, a AMH oceni szansę rozrodu.
Normy dla części badań zależne są od płci i wieku np. erytrocyty (liczba krwinek czerwonych) norma dla kobiet wynosi 3,9-5,6 M/µl, dla mężczyzn zaś 4,5-6,5 M/µl.. Obniżenie wskazanych parametrów może sygnalizować anemię, niedobór żelaza, kwasu foliowego czy witamin. Zdarza się, że obniżone wyniki erytrocytów dotyczą częściej kobiet w ciąży. Oczywiste jest fizjologiczne obniżenie ich poziomu w czasie miesiączki.
W kwestii odczytywania wyników badań sugerowałabym jednak zachowanie ostrożności niezależnie od płci czy wieku wyniki zawsze zinterpretować powinien lekarz razem z oceną stanu klinicznego. Dlatego zanim zaczniemy sami poszukiwać informacji na ten temat i wpadać w panikę, sugeruję skonsultować się z lekarzem. To on dokładnie przekaże nam wiedzę o stanie naszego zdrowia i wskaże kierunek, w jakim powinno odbywać się ewentualne leczenie.
Na które wskaźniki w badaniu krwi powinni zwracać szczególną uwagę mężczyźni (opis przykładowych parametrów)? Jak je czytać? Co oznacza podwyższony/obniżony ich poziom?
Tu znowu parametrów jest wiele. Wśród markerów nowotworowych PSA jest markerem specyficznym dla mężczyzn. Wykonuje się je jako badanie przesiewowe dla raka prostaty powyżej 40 roku życia. Poziom testosteronu może być prognostykiem funkcji seksualnych. A kontrolowany u obu płci profil lipidowy i utrzymywanie prawidłowych ich poziomów może zmniejszyć większe u mężczyzn ryzyko chorób serca i udarów.
Na które wskaźniki należy zwracać szczególną uwagę wykonując badanie moczu? Jak je czytać? O czym nas informują?
Badanie moczu jest jednym z najstarszych badań w dziejach ludzkości. Estrogeny w moczu ciężarnych badali już starożytni Chińczycy. Badanie ogólne moczu do dziś jest podstawowym, często zaniedbywanym badaniem mówiącym często bardzo wiele nie tylko o funkcji układu moczowego, ale także matabolizmu całego organizmu
(cukier w moczu może być pierwszym i jedynym objawem zaawansowanej cukrzycy) Wysoki ciężar właściwy wskazywać może zbyt duże zagęszczenie moczu poprzez zbyt małe nawodnienie organizmu. Niski ciężar właściwy wynikać zaś może z kolei ze zbyt dużego rozrzedzenia moczu, poprzez nadmierne przyjmowanie płynów, choroby nerek czy chociażby przyjmowania leków, które działają moczopędnie.
Wysokie pH może być wynikiem choroby nerek, układu moczowego, astmy czy np. wymiotów. Niskie pH zaś może być powodem np. rozedmy płuc, głodzenia czy niekontrolowanej cukrzycy.
Ciała ketonowe pojawiające się w moczu mogą świadczyć o braku regularności w diecie, ubogiej w węglowodany, cukrzycy, głodzeniu się. Niekiedy występują również u kobiet w ciąży, które są zdrowe.
Podsumowując, zachęcam do częstszych badań krwi i moczu, zwłaszcza osoby narażone na wystąpienie pewnych chorób. Następnie konsultowanie wyników z lekarzem, ponieważ tylko on jest w posiadaniu fachowej wiedzy medycznej i tylko on jest w stanie nam pomóc, zauważyć coś niedobrego i w porę włączyć leczenie.